WEISS

WEISS brengt de emissies richting oppervlaktewater in kaart op niveau van de verschillende bepalende emissiebronnen. Naast de locatie van de bronnen worden de afstromingsroutes ook op een zeer ruimtelijk expliciete manier in kaart gebracht.  De tool ondersteunt de inventarisatie, monitoring en rapportage van emissies naar water. Daarnaast evalueert het ook maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit.

Water Emission Inventory Support System

WEISS is een in-house ontwikkelde software gebaseerd op achterliggende ruimtelijke modellen die de emissies naar oppervlaktewater in kaart brengen en modelleren.

In een eerste stap worden bronnen die verontreinigende stoffen uitstoten geïnventariseerd en in kaart gebracht, met bijhorende gegevens of inschattingen van diens hoeveelheden. Zowel puntbronnen met hun exacte locaties als meer diffuse bronnen van verontreiniging, zoals atmosferische depositie of het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, kunnen in de WEISS tool opgenomen worden. In een tweede stap modelleert WEISS op een ruimtelijk expliciete manier de transportroutes die de verontreinigende stoffen volgen van de emissiebron naar het oppervlaktewater. Ten slotte komen alle emissies samen in totaalkaarten per bron of groep van bronnen, per stof of groep van stoffen, per knooppunt of groep van knooppunten van de transportroutes, per rastercel of groep van rastercellen zoals administratieve en hydrologische gebieden, ....

https://weiss.vmm.be/geoloket

Waarom WEISS inzetten?

WEISS geeft antwoorden op beleidsrelevante vragen zoals:
•    Welke verontreinigingsbronnen zijn verantwoordelijk voor de waargenomen waterkwaliteit in een waterloop en wat is de bijdrage van elke bron?
•    Hoe evolueert de totale emissie en de bijdrage vanuit de verschillende emissiebronnen doorheen de jaren?
•    Hoeveel van de vervuiling komt daadwerkelijk in het oppervlaktewater terecht?
•    Welk aandeel van de vervuiling komt via de rioolwaterzuiveringsinstallaties? Hoeveel via de riolering die nog niet aangesloten is op een actieve rioolwaterzuiveringsinstallatie? Hoeveel via de niet-gerioleerde gebieden? En hoeveel via oppervlakkige afstroming?
•    Wat is het effect van specifieke rioleringsmaatregelen op de hoeveelheid emissies? 
•    Waar is de investering in extra zuiveringsinstallaties voor stedelijk afvalwater het meest doeltreffend?
•    In welke gebieden dient nog extra onderzoek te gebeuren naar onbekende emissiebronnen? 
•    ...

WEISS kan worden toegepast op gebieden van verschillende omvang: van industriële of landelijke deelgebieden tot volledige EU-lidstaten, maar ook van kleine afstroomgebieden tot grote transnationale stroomgebieden. Maar het belangrijkste is dat WEISS kan worden toegepast in zowel gegevensrijke als gegevensarme omstandigheden. Het is namelijk uitgerust met een bibliotheek aan rekenalgoritmen die onder alle omstandigheden kunnen worden toegepast. WEISS-toepassingen kunnen dus beginnen als vrij eenvoudige en grove toepassingen, maar snel evolueren naarmate nieuwe of betere gegevens beschikbaar komen.

We zetten WEISS in zowel als product en als middel om aan dienstverlening te doen. Partijen met een repetitieve vraag en de wens om de terugkerende analyses zelf uit te voeren, kunnen WEISS als product gebruiken met bijhorende training op maat. Partijen met een vraag naar verkennende en onderzoeksgerichte analyses en scenario’s kunnen WEISS inzetten als middel in een dienstverlening vanuit VITO.

Hoe het begon

De eerste versie van de WEISS tool werd door VITO ontwikkeld tijdens het EU-Life+ project 'WEISS' in samenwerking met VMM in de periode 2010-2012. Sindsdien wordt het door VMM gebruikt en voortdurend bijgewerkt en verbeterd in kader van zijn inventarisatie- en rapportagetaken. Daarnaast worden de WEISS resultaten ook ingezet voor waterkwaliteitsmodellering. VITO verleent hierbij ondersteuning voor de verdere softwareontwikkeling en voor de inhoudelijke vernieuwingen. 
De WEISS tool van VMM vertegenwoordigt het volledige Vlaamse Gewest van België, dat ongeveer 13.500 km² beslaat, met een resolutie van 50 bij 50m. Het bevat momenteel informatie over ongeveer 80 stoffen (zware metalen, PAK, geneesmiddelen, gewasbeschermingsmiddelen, enz.), ongeveer 120 diffuse bronnen en ongeveer 1.500 puntbronnen. Sinds 2010 wordt er voor elk jaar een nieuwe emissie inventaris water gemaakt, gevuld met telkens zo recent mogelijke data. De belangrijkste resultaten zijn te raadplegen in de WEISS viewer